แอมป์หลอดคืออะไร ช่วยให้เสียงดีขึ้นจริงหรือ?

แอมป์ (Amplifier) เป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าชนิดหนึ่งที่มีหน้าขยายกำลังขับ ใช้สำหรับขับหูฟังที่ต้องการกำลังขับสูง ๆ ในโลกของการฟังเพลงระดับ Hi-Fi แอมป์มีส่วนสำคัญกับคุณภาพเสียงของหูฟังหรือลำโพงอย่างมาก โดยเฉพาะแอมป์หลอด (Vacuum Tube Amp) ที่นักเล่นเครื่องเสียงหลายคนต่างลงความเห็นว่ามันคือสุดยอดแอมป์ที่ช่วยให้เสียงดี มีความอบอุ่น นุ่ม ละมุน ฟังเพราะ แล้วแอมป์หลอดคืออะไรกันนะ ทำไมนักเล่นเครื่องเสียงจำนวนมากถึงนิยมใช้กัน เสียงมันจะดีแค่ไหน บทความนี้จะพาทุกคนมาหาคำตอบกัน

แอมป์หลอด (Vacuum Tube Amplifier) เป็นอุปกรณ์ขยายกำลังขับที่ใช้หลอดสุญญากาศเป็นอุปกรณ์หลักในการขยายสัญญาณ ถือกำเนิดขึ้นมาประมาณ ค.ศ. 1930 และถูกใช้มาจนถึงยุคปัจจุบัน แอมป์หลอดมีทั้งแบบตั้งโต๊ะขนาดใหญ่ที่ใช้งานได้กับทั้งลำโพง passive และหูฟัง กับแบบพกพาที่ใช้กับหูฟังโดยเฉพาะ ลักษณะภายนอกที่เด่นชัดคือจะมีหลอดแก้วใสข้างในเป็นวงจรไฟฟ้าโชว์ให้เห็น เวลาเครื่องทำงานหลอดใสเหล่านี้จะเปล่งแสงอ่อนๆ ออกมาคล้ายหลอดไฟแต่ไม่สว่างเท่า ดูโดดเด่นสวยงาม

แอมป์หลอดทุกรุ่นจะมีส่วนประกอบภายในอยู่สามส่วนหลัก ๆ คือ หลอดปรีแอมป์ หลอดขยาย และหม้อแปลงขาเข้าและขาออก แอมป์หลอดแต่ละตัวจะใช้จำนวนของหลอดและเบอร์ของหลอดไม่เหมือนกันขึ้นอยู่กับสเปกและสูตรการออกแบบของผู้ผลิต ซึ่งเบอร์ของหลอดแต่ละเบอร์ก็จะให้คุณภาพสัญญาณแตกต่างกัน ส่งผลถึงคาแรกเตอร์เสียงของลำโพงหรือหูฟังที่ถูกขับด้วยแอมป์ตัวนั้น ๆ ด้วย นักฟังสาย Audiophile ที่ให้ความสำคัญกับรายละเอียดคุณภาพเสียงจึงให้ความสำคัญกับแอมป์หลอดไม่น้อยไปกว่าหูฟังหรือลำโพงเลยทีเดียว

รูปภาพ: www.mcintoshlabs.com

ด้วยธรรมชาติของหลอดสุญญากาศเมื่อมันทำงานจะมีความเพี้ยนของสัญญาณ (Harmonic Distortion) เกิดขึ้น แต่เป็นความเพี้ยนเพียงเล็กน้อยที่หูของมนุษย์ปกติไม่สามารถแยกแยะได้ออก ซึ่งความเพี้ยนนี้เป็นกลายเป็น Color ของเสียงที่ให้ความอบอุ่นนุ่มนวลละมุนหู เสียงร้องฉ่ำหวานฟังแล้วลื่นไหลผ่อนคลาย ให้เสียงเบสที่มาแบบสุขุมนุ่มนวล แรงปะทะไม่เยอะแต่มีปลายเสียงที่ให้ความอิ่ม รวมถึงเสียงแหลมที่ละเมียดละไมไม่บางแบน ปลายเสียงไม่คมจนเกินไปจนกัดหู โทนเสียงโดยรวมจึงฟังดูกลมกลืนจนกลายเป็นเสน่ห์ที่ถูกใจนักฟังหลาย ๆ คน 

อีกหนึ่งจุดเด่นของแอมป์หลอดคือใช้ไฟเลี้ยงสูงและจ่ายพลังงานขาออกด้วยหม้อแปลงหรือ Output Transformer จึงมีกำลังสำรองสูง แม้กำลังขับจะน้อยแต่สามารถตอบสนองต่อดนตรีบางช่วงที่ได้ดี 

แอมป์หลอดเหมาะกับแนวเพลงที่ฟังสบายและเน้นรายละเอียดของเสียง เช่น Acoustic, Vocal, Jazz, Pop, R&B, Soul หรือ Classical เนื่องจากให้ความกลมกล่อมของเนื้อเสียงและรายละเอียดต่าง ๆ ได้ดี แต่จะไม่ค่อยนิยมมาฟังกับแนวดนตรีที่มีความหนักหน่วงหรือจังหวะเร็ว ๆ เช่น Rock, Heavy Metal, EDM สักเท่าไหร่ ด้วยเสียงคาแรกเตอร์เสียงที่อาจจะฟังดูสุภาพและการตอบสนองกับจังหวะฉับไวที่ไม่โดดเด่นคมชัดนั่นเอง

อย่างไรก็ตาม การใช้งานแอมป์หลอดต้องมีการวอร์มหลอดให้ร้อนสัก 15-30 นาทีก่อนจะเปิดเพลงฟัง ที่ต้องทำแบบนี้ก็เพราะวงจรต่าง ๆ ถูกออกแบบมาให้ทำงานได้เต็มที่ตามอุณหภูมิที่กำหนดไว้เพื่อให้หลอดทำงานได้เต็มประสิทธิภาพและให้เสียงที่ดีที่สุดจริง ๆ ของมันออกมา จะเรียกว่าเป็นข้อจำกัดหรือข้อเสียก็ไม่เชิงของแอมป์ประเภทนี้ นักฟังหลายคนมองว่ามันเป็นเสน่ห์ที่มีเฉพาะแค่แอมป์แบบหลอดเท่านั้น

รูปภาพ:  Goh Rhy Yan on Unsplash

นอกจากแอมป์หลอดแล้วยังมีแอมป์อีกประเภทที่นิยมใช้กันคือแอมป์ Solid State เป็นแอมป์ที่ทรานซิสเตอร์มาเป็นตัวขยายสัญญาณ พบได้บ่อยในแอมป์พกพาขนาดเล็กสำหรับใช้กับหูฟัง มีจุดเด่นที่ความเที่ยงตรง ความเพี้ยนต่ำ ให้กำลังขับที่มากกว่า ปราศจาก noise มี Background เงียบกว่า และสามารถปรับแต่งคาแรกเตอร์เสียงได้ไม่จำกัด 

ต่อคำถามที่ว่า แอมป์หลอด vs แอมป์ Solid State แบบไหนดีกว่ากัน? นี่เป็นคำถามที่ตอบได้ยากเพราะมันขึ้นอยู่กับความชอบและรสนิยมของคนฟังแต่ละคน อย่างที่บอกไปว่าแอมป์หลอดนั้นให้คาแรกเตอร์เสียงที่อบอุ่น นุ่มละมุน กลอมกล่อม ฟังสบาย แต่ด้วยความที่แอมป์ Solid State นั้นผิดเพี้ยนน้อยทำให้เสียงโดยรวมจะมีความตรงไปตรงมา มีความกระชับ ชัดเจน รวมถึงมีความหนักแน่นที่ดี นอกจากนี้ยังไม่มีข้อจำกัดด้านแนวเสียง อยากให้ได้โทนอุ่นแบบหลอดก็ทำได้ ฟังดูเหมือนจะดีกว่าแอมป์หลอดทุกอย่างแต่นักฟังหลายคนก็ยังเทใจให้แอมป์หลอดอยู่เพราะเสน่ห์ของมันล้วน ๆ 

รูปภาพ: www.mcintoshlabs.com

แม้แอมป์หลอดดูเหมือนจะเป็นสินค้าเฉพาะกลุ่มและคนทั่วไปจับต้องได้ยาก แถมราคาก็สูงด้วย แต่การได้สัมผัสมนต์เสน่ห์ของแอมป์หลอดดูสักครั้งก็เป็นเรื่องน่าสนใจไม่น้อยเหมือนกัน Mercular.com มีมาแนะนำ 3 รุ่น ดังนี้

รูปภาพ: www.mcintoshlabs.com

มาถึงตรงนี้เชื่อว่านักฟังหลายคนน่าจะเริ่มสนใจแอมป์หลอดขึ้นมาบ้างไม่มากก็น้อย หากคุณชอบแนวเสียงที่อบอุ่น นุ่มนวล ละมุนละไม ฟังสบายลื่นหู แอมป์หลอดเป็นทางเลือกที่น่าลองเป็นอย่างยิ่ง นอกจากเรื่องแนวเสียงแล้ว มนต์เสน่ห์ของมันยังน่าหลงใหล เรียบง่าย ได้ใจคนชอบสิ่งของวินเทจเก่า ๆ อย่างไรก็ตาม เรื่องเสียงเป็นนามธรรม ตัดสินได้ยากว่าแอมป์ประเภทไหนเสียงดีกว่ากัน ต้องลองฟังเองว่าชอบแบบไหน ตัวจบ ตัวสุด อาจจะไม่มีอยู่จริง วงการเครื่องเสียง Hi-Fi เข้าแล้วหาทางออกยาก ถ้าชอบต้องศึกษาเรียนรู้และหาเซ็ตที่เหมาะสมกับตัวเรามากที่สุดให้เจอ

สุดท้ายนี้ Mercular ต้องของตัวลาไปก่อน พบกับบทความ Buying guide ดี ๆ แบบนี้ได้ที่เว็บไซต์ของเรา สำหรับวันนี้ สวัสดีครับ